Chọn dầu nhớt xe tay ga như thế nào? Cần lưu ý gì khi chọn dầu nhớt xe tay ga?

Dầu nhớt xe tay ga là một công cụ quan trọng giúp bảo trì và bảo vệ hiệu suất hoạt động của động cơ. Nếu bạn biết cách chọn loại dầu nhớt xe tay ga phù hợp, xe sẽ vận hành êm ái, bền bỉ hơn và tuổi thọ động cơ cũng được kéo dài hơn. Chính vì vậy, việc chọn dầu nhớt xe tay ga như thế nào là điều rất quan trọng. Bài viết này sẽ giới thiệu cho bạn làm thế nào để chọn dầu nhớt phù hợp với xe tay ga và những điều cần lưu ý.

Tầm quan trọng không thể xem nhẹ của việc chọn đúng dầu nhớt xe tay ga

Dầu nhớt xe tay ga là một thành phần kỹ thuật phức tạp thực hiện đồng thời nhiều nhiệm vụ mà không chỉ là chất bôi trơn

1. Giảm ma sát, chống mài mòn: Đây là chức năng quan trọng nhất của dầu nhớt. Lớp màng dầu mỏng được tạo ra giữa các bề mặt kim loại tiếp xúc và chuyển động tương đối với nhau, chẳng hạn như piston và xi-lanh hay các bánh răng. Nhờ đó, ma sát được giảm thiểu, hạn chế mài mòn, giúp động cơ vận hành êm ái và bền bỉ hơn.
2. Làm mát động cơ: Khi hoạt động, động cơ xe tay ga sản sinh lượng nhiệt lớn. Dầu nhớt lưu thông liên tục, hấp thụ nhiệt từ các bộ phận nóng và truyền đi, hỗ trợ quá trình giải nhiệt. Điều này đặc biệt quan trọng với xe tay ga, vốn có thiết kế động cơ kín, khó tản nhiệt bằng không khí như xe số.
3. Làm sạch: Dầu nhớt đóng vai trò cuốn trôi cặn bẩn, muội than và mạt kim loại hình thành trong quá trình ma sát và đốt cháy nhiên liệu. Nhờ đó, các chi tiết bên trong động cơ luôn sạch sẽ, hạn chế tình trạng đóng cặn gây tắc nghẽn.
4. Làm kín: Lớp dầu nhớt giúp lấp đầy khe hở giữa piston và thành xi-lanh, ngăn khí cháy lọt xuống buồng máy và dầu tràn lên buồng đốt. Điều này giúp duy trì áp suất nén ổn định, đảm bảo hiệu suất động cơ tối ưu.
5. Chống gỉ sét và ăn mòn: Dầu nhớt xe tay ga chứa các phụ gia đặc biệt có khả năng trung hòa axit sinh ra trong quá trình đốt cháy và ngăn chặn quá trình oxy hóa. Nhờ đó, bề mặt kim loại được bảo vệ khỏi rỉ sét và ăn mòn hóa học, kéo dài tuổi thọ động cơ.

Sử dụng dầu nhớt xe tay ga không phù hợp hoặc kém chất lượng sẽ khiến các chức năng trên không được đảm bảo, dẫn đến:

• Động cơ nhanh nóng, hoạt động không ổn định.
• Các chi tiết bị mài mòn nhanh chóng, giảm tuổi thọ động cơ.
• Xe chạy ì, tăng tốc yếu, phát ra tiếng kêu lạ.
• Tiêu hao nhiên liệu nhiều hơn bình thường.
• Chi phí sửa chữa tốn kém do hư hỏng động cơ.

“Giải mã” các thông số kỹ thuật trên chai dầu nhớt xe tay ga

Để chọn đúng dầu nhớt xe tay ga, bạn cần hiểu ý nghĩa của các thông số quan trọng được ghi trên bao bì sản phẩm:

1. Tiêu chuẩn JASO (Japanese Automotive Standards Organization) 

Đây là tiêu chuẩn do Tổ chức Tiêu chuẩn Ô tô Nhật Bản quy định, cực kỳ quan trọng khi chọn nhớt cho xe máy, đặc biệt là xe tay ga.

• JASO MB: Là tiêu chuẩn bắt buộc phải có đối với dầu nhớt xe tay ga. Đặc điểm của dầu JASO MB là có hệ số ma sát thấp, được thiết kế riêng cho động cơ xe tay ga sử dụng ly hợp khô và hệ truyền động vô cấp CVT. Ma sát thấp giúp giảm tổn thất công suất, làm mát tốt hơn và tiết kiệm nhiên liệu hiệu quả.
• JASO MA / MA2: Là tiêu chuẩn dành cho xe số (xe côn tay, xe số tự động) sử dụng bộ ly hợp ướt (ngâm trong dầu). Loại dầu này có hệ số ma sát cao hơn để đảm bảo ly hợp không bị trượt khi truyền công suất. Tuyệt đối không dùng dầu JASO MA/MA2 cho xe tay ga vì sẽ gây ma sát lớn không cần thiết, làm nóng máy, ì máy và tăng tiêu hao nhiên liệu.

2. Tiêu chuẩn API (American Petroleum Institute)

Tiêu chuẩn của Viện Dầu mỏ Hoa Kỳ này đánh giá khả năng bảo vệ động cơ, chống cặn bẩn, chống oxy hóa của dầu nhớt. Ký hiệu API thường là “Sx”, trong đó “S” (Service) chỉ dầu dùng cho động cơ xăng, và chữ cái thứ hai (ví dụ: L, M, N, P…) thể hiện cấp chất lượng.

• Chữ cái thứ hai càng về sau trong bảng chữ cái (ví dụ: SP cao hơn SN, SN cao hơn SM, SM cao hơn SL) thì cấp chất lượng càng cao, dầu nhớt càng tốt, có khả năng bảo vệ động cơ ưu việt hơn.
• Đối với dầu nhớt xe tay ga hiện nay, nên chọn các sản phẩm có cấp API từ SL trở lên, phổ biến và tốt nhất là các cấp SM, SN hoặc SP (mới nhất).

3. Cấp độ nhớt SAE (Society of Automotive Engineers) 

Tiêu chuẩn của Hiệp hội Kỹ sư Ô tô Hoa Kỳ này cho biết độ đặc-loãng của dầu nhớt thay đổi theo nhiệt độ. Cấp SAE thường có dạng đa cấp như XW-YY (ví dụ: 10W-40, 5W-30).

• XW (số trước chữ W – Winter): Chỉ khả năng hoạt động của dầu ở nhiệt độ thấp. Số càng nhỏ (ví dụ: 5W so với 10W), dầu càng loãng khi lạnh, giúp xe dễ khởi động và dầu được bơm nhanh đến các chi tiết ngay khi máy nguội.
• YY (số sau dấu gạch ngang): Chỉ độ đặc của dầu ở nhiệt độ làm việc cao của động cơ (khoảng 100°C). Số càng lớn (ví dụ: 40 so với 30), dầu càng đặc khi nóng, tạo màng dầu dày và bền vững hơn, bảo vệ tốt hơn khi động cơ hoạt động ở cường độ cao hoặc trong môi trường nóng.

Tại Việt Nam với khí hậu nhiệt đới, các cấp độ nhớt SAE phổ biến và phù hợp cho dầu nhớt xe tay ga bao gồm:

• 10W-40: Rất thông dụng, cân bằng tốt giữa việc bôi trơn ở điều kiện thường và bảo vệ ở nhiệt độ cao, phù hợp với đa số điều kiện vận hành.
• 5W-40: Cải thiện khả năng khởi động lạnh và tiết kiệm nhiên liệu hơn 10W-40 một chút.
• 10W-30: Thường được Honda khuyến nghị cho các dòng xe mới để tối ưu hóa khả năng tiết kiệm nhiên liệu.
• 5W-30: Rất loãng khi lạnh, tốt cho khởi động và tiết kiệm xăng, nhưng cần cân nhắc nếu xe thường xuyên chạy tải nặng, đường dài dưới trời nắng gắt.

=> Khuyến nghị: Luôn ưu tiên tham khảo sách hướng dẫn sử dụng xe để biết nhà sản xuất khuyến nghị cấp độ nhớt SAE nào cho dòng xe của bạn.

Phân loại dầu nhớt xe tay ga dựa trên dầu gốc

Chất lượng và giá thành của dầu nhớt xe tay ga còn phụ thuộc vào loại dầu gốc được sử dụng để sản xuất:

1. Dầu gốc khoáng (Mineral Oil): Tinh chế từ dầu mỏ, công nghệ đơn giản, giá thành rẻ nhất. Tuy nhiên, tính năng bôi trơn, làm mát, độ bền nhiệt và khả năng chống oxy hóa hạn chế, phân tử dầu không đồng đều, nhanh xuống cấp. Cần thay dầu thường xuyên (khoảng 1.000 – 1.500 km).
2. Dầu bán tổng hợp (Semi-Synthetic Oil): Là sự pha trộn giữa dầu gốc khoáng và dầu tổng hợp, cải thiện đáng kể các tính năng so với dầu khoáng nhưng giá thành vẫn hợp lý. Đây là lựa chọn cân bằng, được nhiều người dùng dầu nhớt xe tay ga ưa chuộng. Chu kỳ thay dầu dài hơn (khoảng 1.500 – 2.500 km).

Dầu tổng hợp toàn phần (Fully Synthetic Oil): Được tổng hợp hoàn toàn trong phòng thí nghiệm, các phân tử dầu đồng nhất, kết hợp với hệ phụ gia cao cấp. Mang lại hiệu năng đỉnh cao: bôi trơn vượt trội ở mọi dải nhiệt độ, làm mát cực tốt, chống mài mòn tối đa, độ bền nhiệt và chống oxy hóa xuất sắc, giúp kéo dài tuổi thọ động cơ và tiết kiệm nhiên liệu. Giá thành cao nhất nhưng chu kỳ thay dầu rất dài (có thể từ 2.500 – 3.500 km trở lên).

Hướng dẫn từng bước chọn dầu nhớt xe tay ga tối ưu

1. Tham khảo sách hướng dẫn sử dụng (Manual): Đây là nguồn thông tin chính xác nhất về loại dầu nhớt xe tay ga (tiêu chuẩn JASO, API, SAE) mà nhà sản xuất khuyến nghị cho mẫu xe cụ thể của bạn.
2. Xem xét điều kiện vận hành: Bạn chủ yếu đi trong phố (chạy-dừng liên tục), đi đường trường, hay chở nặng? Điều kiện khắc nghiệt đòi hỏi dầu nhớt chất lượng cao hơn (bán tổng hợp hoặc tổng hợp).
3. Lựa chọn thương hiệu uy tín: Ưu tiên các hãng dầu nhớt danh tiếng như Motul, Shell, Castrol, Mobil 1, Liqui Moly, Repsol, Idemitsu, Fuchs, Caltex,… hoặc dầu nhớt chính hãng (Honda, Yamaha…).
4. Chọn nơi mua đáng tin cậy: Mua tại các trung tâm bảo dưỡng ủy quyền, cửa hàng phụ tùng lớn, đại lý phân phối chính thức để tránh mua phải dầu nhớt xe tay ga giả, nhái, kém chất lượng.
5. Kiểm tra kỹ bao bì: Sản phẩm phải còn nguyên tem niêm phong, thông tin in ấn rõ ràng, không bị tẩy xóa, có đầy đủ các thông số kỹ thuật quan trọng (JASO MB, API, SAE).

Những sai lầm phổ biến cần tránh tuyệt đối

• Dùng nhớt xe số (MA/MA2) cho xe ga: Gây nóng máy, ì máy.
• Dùng nhớt ô tô cho xe ga: Hệ phụ gia không phù hợp.
• Chọn vì giá rẻ mà bỏ qua chất lượng: Dễ mua phải hàng giả hoặc dầu gốc khoáng cấp thấp.
• Không đọc thông số, mua theo cảm tính: Rất dễ chọn sai loại dầu nhớt xe tay ga.
• Quên lịch thay dầu: Dầu sẽ bị biến chất, mất khả năng bảo vệ nếu dùng quá lâu.

Kết luận

Dầu nhớt xe tay ga là yếu tố then chốt quyết định sự bền bỉ và hiệu suất của động cơ. Bằng việc hiểu rõ các thông số JASO MB, API, SAE, phân biệt được các loại dầu gốc và tuân thủ khuyến nghị từ nhà sản xuất, bạn hoàn toàn có thể chọn được sản phẩm phù hợp nhất. Chúc bạn luôn có những trải nghiệm tuyệt vời cùng chiếc xe tay ga của mình!

Xem thêm:

Dầu nhớt xe tải là gì? Hướng dẫn chọn dầu nhớt xe tải từ A-Z

Dầu nhớt động cơ diesel và dầu nhớt động cơ xăng khác nhau như thế nào?

Dầu nhớt xe số chọn như thế nào cho phù hợp?